Bilgi çağında yaşıyoruz değil mi? Öyle bir bilgiye ulaşmak için çaba sarf etmek, emek vermek, belirli bir zaman ayırmak eskidendi değil mi? Artık tek tuşla hangi bilgiye ulaşmak istersek anında ulaşabiliyoruz. Peki ulaştığımız bilginin kaynağını sorguluyor muyuz? Maalesef ki çoğu zaman “Hayır”. Dolayısıyla doğru ya da yanlış olup olmadığı konusunda emin olunmayan bilgiler, kulaktan kulağa veya dijital ortamda çılgınca ve çok hızlı bir biçimde yayılabiliyor. Ve bilgi kirliliğinin ta kendisi oluyor işte. Ben üniversitede okurken arkadaşlarımla bir sosyal deney yapmıştık. “Bu sene üniversitemizin şenliklerine Şebnem Ferah gelecekmiş” diye asparagas bir haber çıkarıp birkaç arkadaşımıza söyledik ve ne kadar sürede bu haberin ne kadar yayılacağını gözlemlemiştik. Sonuç mu tahmin ettiğimizden çok daha hızlı ve ürkütücü olmuştu aslında. Üçüncü günün sonunda “Bu sene üniversite şenliklerimize hangi ünlü gelecek?” diye kampüs öğrencilerine yaptığımız anketin sonucunda %85 oranında Şebnem Ferah cevabını almıştık. Tamam, bu masum bir durum. Şebnem Ferah gelmedi, başka ünlü geldi, bizlerin hayatını etkileyen bir şey var mıydı? Hayır yoktu. Ama bir de şöyle düşünmenizi rica ediyorum. Konu bizlerin hayatını etkileyecek bir şey de olabilirdi değil mi? Nasıl mı? Sağlık gibi mesela. Beslenme gibi mesela.
İşte bu noktada harika bir programa dahil olma fırsatı buldum. Bilgi kirliliğinin çözümü için oluşturulmuş bir program. Sabri Ülker Vakfı’nın Beslenme ve Sağlık İletişimi Programı’ydı. Bilim insanları ile iletişimcileri İstanbul’da buluşturan bir programdı. Bir yanda sağlık ve beslenme alanında dünyanın önemli isimleri, önemli uzmanları bir yanda da basın ve bloggerlar yani biz iletişimciler.
Öncesinde Sabri Ülker Vakfı’ndan bahsetmek isterim sizlere. Sabri Ülker Vakfı, gıda, beslenme ve sağlık alanındaki bilimsel bilgileri topluma ulaştırmayı hedefleyen tamamen bağımsız bir vakıftır. Vakfın amacı toplumun beslenme ve sağlıklı yaşam bilincinin gelişmesine katkı sağlamaktır. Özellikle belirtmek isterim ki tamamen bağımsız ve kar amacı gütmeyen bir kurumdur. Ayrıca Sabri Ülker Vakfı, dünya genelinde uluslararası referans kabul edilen, güvenilir kurumlar ve platformları takip ederek, onlarla işbirliği içinde olan bir kurum ve Avrupa Beslenme Vakıfları İletişim Platformu’nun Türkiye’den tek üyesi. Sağlıklı yaşam ve beslenme konularında doğru ve güvenilir bilimsel bilgiyi topluma ulaştırmak birebir amaçları.
Şimdi gelelim programa.
Dedim ya söz konusu “Sağlık ve Beslenme” olunca daha bir pür dikkat kesildik hepimiz. Ve günümüzde sürekli bu konuda artan bilgi kirliliğine dur demek için aslında iyi bilimin ne olduğuna dair ve doğru, yerinde bilgi kaynaklarına nasıl sürekli ulaşabileceğimize dair bir akış vardı.
İyi bilimin bileşenlerini dinledik, doğru ve uygun bilgi kaynaklarını, başarılı halk sağlığı girişimlerinden örnekleri, gıdaları, gıda katkı maddelerini ve gıda işleme teknikleri ile bunların sağlıkla ilişkisi hakkında efsaneler ve gerçekleri, sosyal medya ve kitle iletişim araçları vasıtasıyla üretilen spekülasyonlar üzerine vaka çalışmalarını, beslenme önerilerini dinledik. Ve aslında altını çizmek istediğim konunun doğru ve güvenilir kaynaklardan şaşmamamız gerektiğini ve bu bağlamda Sabri Ülker Vakfı’nın; açık, doğru, güvenilir ve yerinde bilgiler sağlayan ve sürekliliği olan bir kaynak olmasını dinledik ve konuştuk.
Çünkü bilimsel bilgi önemli olandır ama artık günümüzde ondan daha da önemli olan bu bilginin değişime uğramadan yayılmasıdır.
Beslenme ve Sağlık İletişimi Programında alanında uzman bilim adamları kimdi diye merak ederseniz gururla yazabilirim:
Avrupa Uluslararası Yaşam Bilimleri Enstitüsü Direktörü (ILSI Europe) Prof. Diana Banati
Oxford Brooke Üniversitesi Misafir Öğretim Üyesi Prof. Julian D. Stowell
Hohenheim Üniversitesi Biyolojik Kimya ve Beslenme Bölüm Başkanı Prof. Hans Konrad Biesalski
Doğu Akdeniz Üniversitesi Beslenme ve Diyetetik Bölüm Başkanı Prof. Dr. Halit Tanju Besler
İstanbul Teknik Üniversitesi, Kimya Metalurji Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Beraat Özçelik
Avrupa Gıda Bilgi Konseyi (EUFIC) Genel Direktörü Dr. Laura Fernández Celemín
Newcastle Üniversitesi Tarım, Gıda ve Kırsal Kalkınma Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Lynn J. Frewer
Bilkent Üniversitesi İletişim ve Tasarım Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Bülent Çaplı
Peki beslenme ve sağlık konusunda hangi kaynaklar ya da hangi kurumlara güveneceğiz derseniz, sizlere şöyle bir ipucu verebilirim. Sabri Ülker Vakfı ve Sabri Ülker Vakfı’nın yakın takip ettiği referans kurumlar: EFSA (Avrupa Gıda Güvenliği Kurumu), FDA (Amerikan Gıda ve İlaç Dairesi), FAO (Amerikan Gıda ve Tarım Örgütü), WHO (Dünya Sağlık Örgütü), JECFA (Amerikan Gıda Tarım Örgütü ve Dünya Sağlık Örgütü’ nün birlikte oluşturduğu uzman komite), BNF (İngiliz Beslenme Vakfı), ILSI (Uluslararası Yaşam Bilimleri Enstitüsü), EUFIC (Avrupa Gıda Bilgi Konseyi) ve ADA (Amerikan Diyetisyenler Birliği).
Ne olursa olsun bilimle, doğru bilgiyle ve doğru bilgiyi yayanlarla kalın…
Sevgilerimle…
İnci Akbay Akbay